مسجد ضریر مراغه     

1- موقعیت بنا : مراغه – شمال شرقی میدان خواجه نصیر–کوچه موسویها – مسجد ضریر.

2- شرح مختصری در مورد بنا : نوشته یا مکتوبی که زمان دقیق بنای مسجد را نشان دهد در دست نیست تنها نقاشیها و اشعاری برروی مکعبهای سقف دیده می شود که تاریخ آنها 1207 می باشد و قدر مسلم آنکه این بنا بعد از مسجد ملارستم ساخته شده و از تزئینات کاملتر و زیباتری برخوردار است.

این مسجد چون در محله موسویها قرار گرفته و به دلیل رسیدگیهای این خاندان، به مسجد موسویها نیز مشهور است.

3- مشخصات فنی بنا : مسجد شامل شبستان اصلی در جنوب که پنجره های کوچکی به کوچه دارد، چایخانه و سرویس های بهداشتی در شمال، اتاق خادم مسجد و کفشکن در غرب و حیاط خلوت کوچک و سه گوشی در شمال است.

مصالح بکاررفته در آن عبارتند از : - سنگ تراشیده سینجان در ازاره ها. - پای ستون سنگی. - ستون ها و سرستونهای چوبی. - طاق و قوس های آجری.

4- نوع مالکیت بنا : مالکیت بنا در دست اداره اوقاف شهر مراغه می باشد.

5- قدمت بنا : اواخر صفویه

6- نوع بهره برداری و خصوصیات بارز بنا : از مسجد جهت اقامه نماز و مراسم تعزیه توسط اهالی محل استفاده می شود. تزئینات زیبای داخل بنا در برابر نمای ساده بیرونی آن از خصوصیات بارز این بنا است.

7- تزئینات بکاررفته و نوع آن : نقاشیها و خطاطی های موجود در سرستونها و جعبه های مکعبی بالای سرستونهای چوبی. - نقاشیهای گل و بته بصورت زنجیروار و تصاویر ترنج و آیات قرآنی در سقف. - مقرنس کاری سرستونهای چوبی

8- اقدامات انجام گرفته در دوره های گذشته بر روی بنا : به غیر از سقف و طاق های جنوبی مسجد در دیگر قسمتهای بنا تغییرات بسیاری صورت گرفته است. - حفظ و مرمت بخش جنوبی شبستان - مرمت درب چوبی ضلع غربی - بازسازی سرویس های بهداشتی - مرمت دیوار شمالی شبستان

منبع : سازمان میراث فرهنگی

 مسجد طاق- مراغه     

1- موقعیت بنا: مراغه، خیابان خواجه نصیر جنوبی، خیابان حاجی میر حبیب آقا ، مسجد طاق.

2- شرح مختصری از بنا و مشخصات فنی بنا : این بنا در جنگ جهانی دوم کاملا" پابرجا بوده و قدمت آن پس از مسجد طاق میدان شجاع الدوله و مساجد شیخ بابا و ملارستم می باشد.

بنا فاقد هر نوع کتیبه و نوشته ای بوده و قدیمی ترین موقوفات این مسجد شامل ظروف مسی و کتب خطی است که مربوط به سده های یازده و دوازده هجری می باشد.

3- مشخصات فنی بنا : مسجد شامل شبستانی در شمال، ایوان در جنوب حد فضای مابین شبستان و ایوان به عنوان چایخانه، وضوخانه، آشپزخانه و حیاط در سمت قبله می باشد.

مصالح به کار رفته در بنا عبارتند از : 1- قلوه سنگ و ملات ساروج در پی ها 2- سنگ تراش در ازاره ها  3 - آجر با ملات گچ در گنبدها.

4- نوع مالکیت بنا : مالکیت بنا در دست اداره اوقاف شهر مراغه می باشد.

5- قدمت بنا : اواخر صفویه

6- نوع بهره برداری و خصوصیات بارز بنا : از مسجد جهت اقامه نماز و مراسم تعزیه توسط اهالی محل استفاده می شود. سه ردیف سه تایی طاق در شبستان و وسعت دهانه ها و فرم متناسب گنبدها که در معروفیت این بنا تحت عنوان مسجد طاق نقش بسزایی داشته از خصوصیات بارز بنا می باشد.

7- تزئینات بکاررفته و نوع آن : طاق ها و قوسها با تزئینات بسیار زیبا. گنبدهای چهار ترک در گوشه ها. طاق خنچه پوش در طرفین شرقی و غربی شبستان. گنبدهای نه گانه. مسجد فاقد گچبری و کاشیکاری است.

منبع : سازمان میراث فرهنگی

مسجد معزالدین مراغه

در سمت باختری میدان خشكبار مراغه مسجدی قدیمی وجود دارد كه به مسجد معز الدین معروف است. در فضای كلی این بنا یك مسجد كوچك دیگر و مقبره ای گنبد دار وجود دارد. مسجد بزرگ 36 ستون چوبی در چهار ردیف دارد كه از دیوار شمالی آن توسط قرینه ای وارد محوطه مقبره شیخ معز الدین می شود. مقبره، برج گنبد داری است نظیر برج غفاریه مراغه كه در اثر رطوبت و عدم توجه و مراقبت، به مرور زمان گنبد آن فرو ریخته و تزیناتش از بین رفته است.  در محوطه مقبره و مساجد، سنگ نبشته ها و الواح قبرهای متعددی وجود دارد كه به روشن ساختن تاریخ مراغه كمكی شایان توجهی می كند و اطلاعات ارزنده ای از قرن های 8 تا 12 هجری در اختیار علاقمندان به تحقیق در تاریخ و ادب و هنر می گذارند این سنگ نبشته ها متعلق به قبر شیخ معز الدین و بستگان وی است. آن چه كه از این سنگ نبشته ها معلوم می شود این است كه از قرن هشتم به بعد تا روی كار آمدن شاه اسماعیل صفوی، خاندان معز الدین در مراغه صدارت و نفوذ سیاسی و معنوی داشته اند. این مسجد در دوران سلطنت شاه تهماسب به وسیله فردی به نام حاجی نبی بازسازی گردید كه ماده تاریخ 976 هـ. ق در كتیبه ای از مرمر دیده می شود. علاوه بر این، درسال 1384این بناكاملا بازسازی شده است .

نمونه هائی از سنگ نبشته ها والواح قبرها

ملا ( شیخ ) معزالدین

شیخ معزالدین اویس بن رضی الدین ابراهیم در مراغه صدارت ، نفوذ سیاسی و معنوی داشته است نظر به مفاد کتیبه ها و سنگ نوشته های مقبره و مسجد صاحب مقام جود و کرم و عالم نوازی و ادب پروری و هنر دوستی بوده است . مقارن طلوع ستاره اقبال شاه اسمعیل صفوی ستاره بخت این خاندان نیز به افول گراییده است . شیخ معزالدین در دهم رجب سال 815 هجری قمری وفات یافته است ( توفی فی عاشر رجب سنة خمس عشرة و ثمانمائة ) . مسجد شیخ معزالدین در مراغه به نام وی بیادگار مانده است .